Asany ułatwiające praktykę zamknięć (bandha)
i wspomagające ich działanie
Pozycja psa z głową opuszczoną (svanasana, s. 44)
W pierwszej pozycji psa tułów przyjmuje położenie ukośne w stosunku
do pionu, a najwyższe położenie zajmują biodra. W takiej postawie
mulabandha powstaje w sposób naturalny podczas wydechu i wciągania
dolne; części brzucha; podstawa miednicy wciągana jest przy tym
przez siłę ciążenia do wewnątrz i ku dołowi. To samo dotyczy zamknięcia
brzusznego (uddlyana bandha) – kiedy wciągamy brzuch i splot słoneczny
do wewnątrz, wówczas narządy jamy brzusznej przemieszczają
się podczas wydechu w kierunku przepony. Ciężar zwieszonej w dół
głowy powoduje wydłużenie kręgosłupa szyjnego oraz przyciągnięcie
podbródka w zamknięciu jalamdhara bandha. W tej pozycji zamknięcia
tworzą się więc spontanicznie bez udziału naszej woli, podczas gdy
v/ postawach siedzącej i stojącej musimy w tym celu użyć siły mięśni –
iak, jak w opisanej dalej pozycji maha-mudra.
Maha-mudra
Siadamy z lewą nogą wyprostowaną do przodu, a prawą złożoną w ten
scosób, ze jej stopa znajduje się przy wewnętrznej powierzchni lewego
uda. Pięta prawej stopy powinna dotykać kości łonowej, a uda obu nóg
powinny tworzyć kąt prosty. Zachowując najniższe możliwe położenie
kości kulszowych i maksymalne wydłużenie kręgosłupa, chwytamy lewą
stopę prawą dłonią (a jeśli sprawia to trudność, posługujemy się paskiem).
Podczas wydechu opuszczamy miednicę i prawe udo, prostując
kręgosłup ku górze. Następnie napinamy mięśnie dna miednicy i wciągamy
brzuch. Wraz z wydłużeniem kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego
przyciągamy podbródek do szyi. W tym położeniu podstawa czaszki
winna być maksymalnie oddalona od kości kulszowych. Podczas wd
chu rozluźniamy mięśnie brzucha i powtarzamy ćwiczenie prostuj
prawą, a zginając lewą nogę.
Mudra
W niektórych starych tekstach słowo to traktowane jest jak synonim
bandha, w hatha-jodze oznacza ono jednak pozycje ciała o nieco
innych funkcjach – zamykające obiegi subtelnej energii życiowej bez wywierania
bezpośredniego wpływu na kręgosłup czy tez kontrolowani’
zmian ciśnienia w jamach ciała. Uważa się również, ze postawy mudr przynoszą
stabilność i spokój, ponieważ w wyniku ich ćwiczenia ciał;
staje się „skupione”.
Khecarl mudra
Khecari mudra ma zastosowanie w niektórych ćwiczeniach oddechowych.
Odwracamy język w ten sposób, ze jego dolna powierzchnia d
tyka podniebienia. Przy takim jego ułożeniu głowa znajduje właściw
położenie równowagi na szczycie szyi; trudno jest też w tej sytuacji zbyt
daleko wysuwać żuchwę.
Jńana mudra
(czyi: „gjaana mudra” lub „dniaana mudra”)
Łączymy końce kciuków z końcami palców wskazujących. Symbolizuje to
świadome połączenie duszy indywidualnej z Nieskończonym. Taka pozycja
dłoni bywa czasem używana w ćwiczeniach oddechowych, jedną
stosowana nieprawidłowo może powodować napięcia w okolicach barków,
co z kolei zakłóca spokojne oddychanie.Sanmukhi mudra
Siadamy w pozycji lotosu (patrz: s. 67) lub póiiotosu i zamykamy oczy.
Delikatnie kładziemy dłonie na twarzy, zamykając uszy kciukami i rozchylając
pozostałe palce w taki sposób, by móc położyć opuszki palców
wskazujących na brwiach, opuszki palców środkowych tuz pod oczami,
opuszki palców serdecznych na bocznych powierzchniach nosa,
a opuszki palców małych na kącikach ust. Podczas wydechu nacisk pal-
-ow pozwala rozszerzyć środkową część twarzy, rozluźnić zmarszczki
cod brwiami oraz usunąć napięcia w kącikach ust, dzięki czemu uzyskujmy
uczucie wielkiego spokoju na twarzy.
Ostrzeżenie. Nigdy nie wywieramy nacisku na gałki oczne.
Podobny efekt można uzyskać w pozycji relaksu zupełnego (patrz:
śavasana, s. 85) kładąc na oczach niewielki woreczek (30 x 10 cm) wypełniony
ziarnami ryżu. Ziarna przesuną się w kierunku rogów woreczka,
a jego powierzchnia dopasuje się do kształtu twarzy, co będzie
sprzyjało jej rozszerzeniu i odprężeniu. Woreczek nie powinien być zbyt
ciasno wypełniony ryżem, nie jest bowiem wskazany bezpośredni nacisk
na gaiki oczne.
Osoby dotknięte chorobami lub dolegliwościami oczu powinny przed
rozpoczęciem tego ćwiczenia poradzić się lekarza-specjalisty.
